Grote projecten

Doel
Totale herstructurering van het station Ede-Wageningen en de directe omgeving.

Algemeen
Het doel van het project is het realiseren van een nieuw station en het aanpassen van aansluitende (spoor)infrastructuur om de volgende doelen te verwezenlijken:

1. De barrièrewerking die ontstaat door de fysieke spoorinfrastructuur ter plaatse van het station Ede-Wageningen, de SOMA- en ENKA-terreinen, en die indirect ontstaat door de geluidsschermen, te verminderen.
2. De voorzieningen voor de verschillende vervoersmodaliteiten, de toegankelijkheid daarvan en de kwaliteit van de overstap tussen de verschillende modaliteiten te verbeteren.
3. Het station plus de directe omgeving als visitekaartje voor Ede op te waarderen en het daarmee creëren van een aantrekkelijke vestigingsplaats voor wonen en bedrijvigheid.
4. Een station te realiseren dat een logisch en duidelijk centrum is in het stedenbouwkundige en infrastructurele plan voor de wijdere omgeving van Ede-Oost, waardoor de genoemde kwadranten rondom het station beter met elkaar worden verbonden.
5. Het project te realiseren binnen de vastgelegde Kaders: doelstellingen, subsidiecondities, scope, budget, planning en samenwerking.

Stand van zaken
Voor het project Spoorzone is een gemeenschappelijke projectorganisatie ingericht met medewerkers van de gemeente Ede, NS en ProRail. Deze organisatie werkt volgens afspraken over samenwerking die in de subsidies (2009) zijn vastgelegd en die vervolgens uitgewerkt zijn in overeenkomsten. In 2012 heeft de gemeenteraad de Keuzenota Spoorzone vastgesteld. Door de wens om het Programma Hoogfrequent Spoor (PHS) in het project Spoorzone in te passen, is vertraging ontstaan in de planning van het project. Omdat PHS geen invloed had op de te verrichten werkzaamheden in de Westelijke Spoorzone, is besloten dit deel van het project af te splitsen. De Westelijke Spoorzone is in 2017 opgeleverd en in 2019 definitief administratief afgewikkeld.

OV-Knoop en Oostelijke Spoorzone
Vooruitlopend op de grootschalige werkzaamheden is in de nabije omgeving van het station Ede-Wageningen als eerste een regionale gasleiding verlegd (2012) en in 2015 een tijdelijke P&R voorziening op de Mauritskazerne gerealiseerd en is de halteplaats van de Valleilijn verplaatst van de zuid- naar de noordzijde van het station.

De samenwerkingsovereenkomst Spoorzone Ede is medio 2015 door de gemeente, ProRail en NS ondertekend en aansluitend vastgesteld in het Bestuurlijk Overleg Spoorzone Ede. In mei 2016 is de ontwerpnota voor de OV-knoop (inclusief oost en PHS) vastgesteld door de drie samenwerkende partijen en het bestemmingsplan OV-knoop door de gemeenteraad vastgesteld.

Na het afbreken van de aanbestedingsprocedure van spoorse contract in december 2018, is in 2019 vooral gewerkt aan de uitwerking van de hernieuwde aanbesteding (met een gewijzigde opdracht). Het bestuurlijk overleg heeft aangegeven de significante financiële effecten, voortvloeiende uit de vertraging als gevolg van het afbreken, zo veel mogelijk te willen beperken. Het projectmanagementteam is aan de slag en op zoek gegaan naar een aanpak om de kans op een geslaagde aanbesteding te optimaliseren en naar (besparing)mogelijkheden om de gevolgschade zoveel mogelijk te beperken.

Inmiddels was ook duidelijk geworden dat de PHS-dienstregeling, waar het spoor-infra-ontwerp van het station op gebaseerd was, niet maakbaar was. De opdrachtgever voor het PHS heeft verzocht ook hier alternatieven te onderzoeken, waarbij eveneens zoveel mogelijk gezocht is naar kostenreductie. Dankzij intensieve samenwerking tussen betrokken partijen is het gelukt om in korte tijd het nieuwe Rail Verkeertechnisch Ontwerp in april 2020 goedgekeurd te krijgen en toe te voegen aan het aanbestedingsdossier. Hiermee is ook een keuze gemaakt voor één van eerdergenoemde dienstregelingsmodellen, i.c. alternatief “6/4” zonder sprinter Utrecht – Ede v.v. In Ede stoppen dan 6 intercity’s en vier sprinters (2 van/naar Amersfoort en 2 van/naar Arnhem). In 2022 zal de (voorlopige) dienstregeling PHS starten. Er gaan dan 6 intercity’s rijden, zij het nog niet in de definitieve dienstregeling. De huidige dienstregeling met de sprinters blijft in stand. Het starten met de (voorlopige) PHS dienstregeling per 2022 betekent dat in het vierde kwartaal van 2021 de spoorwegovergangen Kerkweg en de spoorwegovergang Sysselt (alleen voor auto’s) gesloten zal worden.

Het bestuurlijk overleg heeft in oktober 2019 het totaalpakket van voorgestelde ontwerpaanpassingen en de geprognotiseerde financiële en planningsconsequenties vastgesteld en is de contracteringsaanpak (gericht op maximalisering van de kans op gunning binnen de huidige ongunstige marktomstandigheden) toegelicht. De aanpassing van de kaders was basis voor de vaststelling in maart 2020 van het gewijzigde projectbudget.

De ontwerpaanpassingen betreffen; aanpassing van de sporenkap, het laten vervallen van een deel van de luifel aan het stationsgebouw en de toegang tot de perrons vanuit de westelijke stationstunnel. Daarnaast zijn twee uitstelopties vastgesteld: in eerste instantie, de bovenzijde van de toren boven de wachtruimte zuidzijde station en in tweede instantie, het sluiten van de spoorwegovergang en het realiseren van het langzaam verkeer viaduct Sysselt.

In februari 2020 is de aanbestedingsprocedure van het grootste (spoorse) contract gestart met de publicatie. De definitieve gunning staat gepland in Q1 2021, start werkzaamheden in maart 2021 en de oplevering eind 2024.

Om de risico’s binnen het spoorse contract te beperken zijn een aantal conditionerende werkzaamheden (kappen bomen, verleggen kabel en leidingen en ontgronden Frisopark en Badweg - contract 5) en het uit dienst nemen van het emplacement (contract 6), uit het spoorse contract gehaald. De werkzaamheden contract 6 zijn eind 2019 afgerond. Contract 5 is in Q2 van 2020 gestart en worden afgerond voordat de aannemer van het spoorse contract zijn werkzaamheden start.

Ondertussen zijn ook ontwerpen voor de bus- en taxiplein en P&R-garage (contract 3) en de inrichting van de openbare ruimte (contract 4 verder uitgewerkt. De uitvoering is gekoppeld aan de werkzaamheden van het spoorse contract. Start en oplevering staan gepland voor respectievelijk globaal mei 2021/april 2022 en december 2021/juni 2022

Mijlpalen 2021

• Contract 1 - Spoorse contract   Contract gegund   Q1 2021
• Contract 1 - Spoorse contract   Start Werkzaamheden   Q1 2021

Risico's
Hogere kostenontwikkeling, als gevolg van marktwerking en optreden onvoorziene zaken tijdens de realisatie, dan voorzien in beschikbaar gesteld krediet in combinatie met de reserve.

• Gezien de lange looptijd van het project Spoorzone is het onvermijdelijk dat de druk groter wordt om niet voorziene/geraamde wijzigingen alsnog door te voeren. Als voorbeeld: de ontwikkelingen op het gebied van mobiliteit, elektrische fietsen en/of bussen.
• Fasering- /vertragingsrisico, onder andere als gevolg van het niet verkrijgen van de noodzakelijke TreinVrijePeriodes.