De activiteiten in programma 4 zijn erop gericht bij te dragen aan een sterk vestigingsklimaat en voldoende banen in Ede. Voorbeelden zijn de inspanningen om de kwaliteit van de binnenstad en dorpskernen te vergroten, de investeringen in goede bereikbaarheid en de inzet op goede relaties met het bedrijfsleven (accountmanagement). In 2020 en komende jaren, met COVID-19 en de daarmee gepaard gaande economische en maatschappelijke impact, zijn de activiteiten in programma 4 urgent en actueel.
Economische ontwikkeling
De verwachting is dat komende tijd de effecten van corona op de (lokale) economie steeds evidenter zullen worden. Er worden diverse scenario's geschetst [1] , van een milde tot een zware economische crisis. Hoewel het nu nog enigszins koffiedik kijken is, is de verwachting dat in 2021 de veerkracht van bedrijven nog steeds onder druk zal staan en dat bovendien in diverse sectoren er sprake zal van dalende werkgelegenheid.
Vanuit het perspectief van economie wordt, in die context, gewerkt aan versterking van het vestigingsklimaat. Onder meer door het bedrijfsleven en startende ondernemingen/organisaties te faciliteren en door het aantrekken van nieuwe bedrijven. Voldoende aanbod en goede kwaliteit van 'ruimte voor ondernemen' is één van de kernopgaven. Dat gaat over werklocaties (bedrijventerreinen, kantorenlocaties), maar ook over retailgebieden (levendig centrum en dorpskernen) en over ruimte voor toeristisch-recreatieve bedrijvigheid. Tegelijkertijd werken we aan maatschappelijke opgaven, zoals de verduurzaming van werklocaties (revitalisering) en het stimuleren van impact-ondernemen [2] . Actief accountmanagement is een succesfactor voor goede dienstverlening vanuit de gemeente, evenals het investeren in relaties met (georganiseerd) bedrijfsleven en kennisinstellingen. Daarnaast blijft versterking van het agrifoodcluster een speerpunt. De samenwerking met Wageningen, de regio en de provincie in het kader van Foodvalley 2030 is daarin belangrijk (gericht op investeringen in het vestigingsklimaat) en datzelfde geldt voor de ontwikkeling van het WFC en de werklocatie Food Innovation District.
Programma Werkgelegenheid
Arbeidsmarktregio Foodvalley
Werken in de keten van onderwijs, participatie, arbeidsmarkt wordt verbeterd. Hiervoor biedt het Rijk de arbeidsmarktregio's de middelen vanuit het programma Perspectief op Werk. Ook versterkt het Rijk de Arbeidsmarktregio’s door structureel jaarlijks middelen beschikbaar te stellen. De voorwaarden heeft het Rijk in het Besluit SUWI vastgelegd.
Human capital
De recente crisis rond het Corona-virus heeft extra zichtbaar gemaakt dat het grootste probleem op de arbeidsmarkt mismatch is. Te veel mensen werken in een beroep of functie waarin weinig of geen toekomst zit. Verder werken aan het zichtbaar maken van talenten of competenties van vraag en aanbod is de rode draad voor de komende jaren.
Uitgifte bedrijfslocaties
De impact van corona op de uitgifte van bedrijfslocaties is nog onzeker, maar de verwachting is dat er zeker tijdelijk sprake zal zijn van een afnemende vraag. Deels zal dat een uitgestelde vraag zijn, omdat bedrijven extra tijd nemen voor besluitvorming vanwege ontwikkelingen in hun eigen bedrijf of sector. De onvoorspelbaarheid schuilt daarnaast in de onzekerheid van ondernemers bij deze keuzes: is er in de huidige situatie minder ruimte nodig of juist meer vanwege afstandsregels.
De vraag zal zich daarna naar verwachting herstellen. De situatie voor corona was positief, zoals onder andere blijkt uit de grote belangstelling voor Food & Business park (A12) en Food Innovation District (WFC).
Bereikbaarheid en verkeersveiligheid
Ede moet een netwerk van infrastructuur bieden dat alle bestemmingen in de gemeente met elkaar verbindt, op een manier die bijdraagt aan het gunstige vestigingsklimaat van Ede. Het netwerk maakt onderdeel uit van een openbare ruimte die dusdanig is ingericht, dat de gebruikers ervan zich er op een prettige en veilige manier kunnen verplaatsen (verbinden) dan wel er verblijven (ontmoeten). De negatieve gevolgen van mobiliteit moeten daarbij zo veel mogelijk tot een minimum worden beperkt. Niet noodzakelijke automobiliteit wordt daarom zoveel mogelijk vermeden en voor zover dit wel plaatsvindt, is het emissievrij.
Op termijn verwachten we een verschuiving van autobezit naar autogebruik. Deelmobiliteit is in opkomst en er wordt structureel vaker vanuit huis of plaatsonafhankelijk gewerkt. Het digitale tijdperk stimuleert ketenmobiliteit: reizen en overstappen wordt comfortabeler doordat tijd nuttig en aangenaam besteed kan worden. Digitale hulpmiddelen spelen hierin een rol, maar ook voorzieningen op vervoerknooppunten om te ontmoeten, te werken en te verzorgen. Werkgevers stemmen hier hun mobiliteitsbeleid op af. Het stimuleren van ruimtelijke ontwikkelingen op en nabij vervoerknooppunten draagt ook bij aan slimmere mobiliteit en per saldo een betere bereikbaarheid. Al deze ontwikkelingen kunnen bijdragen aan een (relatief) verminderde behoefte aan (auto)mobiliteit. Dit draagt bij aan wijzigende inzichten ten aanzien van de inrichting van de openbare ruimte, waarin de verblijfskwaliteit, klimaatadaptatie en ecologie steeds belangrijker worden. Emissievrij verkeer draagt ook bij aan kwaliteit openbare ruimte. Een belangrijke aanzet hiervoor is de mogelijke invoering van een zero emissie zone voor stadslogistiek, uitvoering van de nationale agenda laadinfrastructuur en het invoeren van de vrachtwagenheffing op hoofdwegen, dat moet bijdragen aan verschoning van het vrachtwagenpark.
Food
'Food' is een speerpunt voor gemeente Ede. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op ontwikkelingen en verwachtingen omtrent het investeringsfonds Impuls Ede. Daar wordt ook de huidige situatie geschetst omtrent het onderwerp. Vanuit economische perspectief is food een speerpunt in termen van doelgroepen, profilering en de lopende ontwikkeling van twee nieuwe werklocaties. Voor Food Innovation District gaat het om hoogwaardige, kennisintensieve bedrijven en brancheorganisaties die op regionaal niveau van Foodvalley bijdragen aan het profiel en het foodcluster. Food & Businesspark wordt ontwikkeld voor interessante foodbedrijven die juist in productie, handel, verwerking et cetera zitten.
KennisAs
'Kennisas' is een speerpunt voor gemeente Ede. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op ontwikkelingen en verwachtingen omtrent het investeringsfonds Impuls Ede. Daar wordt ook de huidige situatie geschetst omtrent het onderwerp. Het programma KennisAs heeft een sterke economische component, waarbij versterken en beter benutten van de economische potentie van het kennisintensieve agrifood cluster (met Wageningen als hart) centraal staat. Ede werkt in het programma Foodvalley 2030 nauw samen met onder andere Wageningen, provincie en regio om deze ambitie te realiseren. Relevante ontwikkelingen in 2021 zijn onder andere de ontwikkeling van Food Innovation District en faciliteiten voor starters en bedrijven op die locatie.
[1] Onder andere door het Centraal Planbureau, de EU en diverse Nederlandse banken.
[2] Ondernemen met aandacht voor maatschappelijke resultaten (sociaal en/of duurzaam).